Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłym schorzeniem zaliczanym do układowych chorób tkanki łącznej. Powstaje ona na podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, że organizm chorej osoby produkuje tak zwane autoprzeciwciała, które atakują swojego gospodarza. Doprowadza to do rozwoju i pogłębiania się objawów choroby. Największe uszkodzenia dotyczą powierzchni stawowych, w których to powstają liczne nadżerki. W RZS dochodzi najczęściej do symetrycznego zapalenia stawów, ale uszkadzane mogą być również inne narządy. Chorobę rozpoznaje się najczęściej między 40. a 50. Rokiem życia i trzy razy częściej dotyczy ona kobiet.
Spis treści:
Jakie są przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów?
Nie udało się jak dotąd określić jednoznacznej przyczyny rozwoju choroby. Uważa się, że największą rolę odgrywają tutaj czynniki genetyczne, co potwierdza częstsze występowanie choroby wśród członków rodziny. Wśród innych czynników, które wymienia się w przypadku tego schorzenia znalazły się palenie papierosów, czy niektóre infekcje wirusowe i bakteryjne.
Jak wygląda przebieg RZS?
U większości chorych objawy rozwijają się w sposób stopniowy, lecz stale postępujący, z licznymi okresami zaostrzeń i remisji, które mogą się utrzymywać nawet kilka lat.
Dolegliwości związane z chorobą mogą przejawiać się zaburzeniami ogólnoustrojowymi. Należą do nich długotrwałe stany podgorączkowe, bóle mięśni, brak łaknienia, utrata masy ciała, czy powiększone węzły chłonne podżuchwowe, pachowe i łokciowe.
Do najbardziej charakterystycznych objawów choroby zaliczają się liczne dolegliwości związane z zaburzeniami w układzie kostno-stawowym. Należą do nich ból i obrzęk. W dalszej perspektywie zdarzają się zniekształcenia, co dotyczący w pierwszej kolejności stawów międzypaliczkowych bliższych, nadgarstkowych oraz śródręczno-paliczkowych i śródstopno-paliczkowych. W dalszej kolejności zajęte mogą zostać stawy w obrębie kręgosłupa, barkowe, łokciowe, biodrowe, czy kolanowe. Obok bólu i obrzęku, jednym z bardziej charakterystycznych objawów jest poranna sztywność stawów, która utrzymuje się powyżej godziny. Jest ona wywołana gromadzeniem się w nich płynu obrzękowego w czasie snu.
Spośród zmian pozastawowych warto wspomnieć o guzkach reumatoidalnych, które lokalizują się pod skórą, głównie na przedramionach i w okolicach narażonych na ucisk, jak np. pośladki, ale też w płucach. Do niekorzystnych zmian może również dojść w obrębie narządu wzroku, układu nerwowego, czy nerek.
Jak diagnozuje się chorobę?
Rozpoznanie choroby opiera się na występowaniu charakterystycznych objawów klinicznych, oraz pomocniczych badaniach laboratoryjnych. W tych drugich wykonuje się podstawowe badania krwi, takie jak morfologia, badanie ogólne moczu, stężenie kreatyniny, czy parametry wątrobowe. Dodatkowo oznacza się OB i CRP, obecność czynnika reumatoidalnego, oraz przeciwciał charakterystycznych dla choroby. W badaniach obrazowych lekarz reumatolog posiłkuje się zdjęciem RTG, rzadziej USG i MR stawów w celu uwidocznienia ich uszkodzenia.
Jakie są możliwości leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów?
Metody leczenia, prowadzone przez lekarza reumatologa, skupiają się głównie na kontroli objawów choroby, przeciwdziałaniu uszkodzeniom w obrębie stawów, a także możliwie najlepszym utrzymaniu sprawności. Aby to osiągnąć, i utrzymać u chorego jak najdłuższe okresy remisji, leczenie opiera się w głównej mierze na farmakologii i rehabilitacji.
W przypadku medykamentów, możliwości ich doboru są duże, a schematy leczenia mogą być bardzo skomplikowane, w zależności od danego pacjenta. Najczęściej jednak stosowanym lekiem jest metotreksat. Wdrożenie rehabilitacji powinno nastąpić możliwie jak najszybciej i powinno być systematyczne. W skrajnych przypadkach, zastosowanie znajduje również leczenie operacyjne, które polega usunięciu zmienionej błony maziowej stawu, czy alloplastykach stawów.
W celu uzyskania większej ilości informacji polecamy stronę Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego lub zasięgnięcie porady u naszych specjalistów.