Niedomykalność zastawki aortalnej

Co to jest niedomykalność zastawki aortalnej?

Zastawka aortalna jest częścią serca, znajdującą się w jego lewej komorze, a dokładniej w miejscu jej połączenia z aortą. Jej zadanie polega na tym, aby krew, która zostaje wypompowywana do aorty nie cofała się z powrotem do komory w trakcie jego rozkurczu. Działanie zastawki polega na tym, że płatki z których jest ona zbudowana, w odpowiednim momencie stykają się ze sobą. W takim przypadku stanowią barierę dla wstecznego przepływu krwi do serca. W sytuacji, kiedy płatki z różnych względów ściśle do siebie nie przylegają, dochodzi do nieprawidłowego przepływu krwi w kierunku dosercowym. Jest to właśnie niedomykalność zastawki aortalnej. Wada serca o której mowa nie jest rzadkością. Jej łagodną formę można stwierdzić aż u 13% mężczyzn i 9% kobiet. Dodatkowo zaobserwowano, że częstość z jaką ona występuje zwiększa się wraz z wiekiem.

Jakie są przyczyny tej wady serca?

Niedomykalność zastawki aortalnej może posiadać wiele powodów. Jedym z nich są wrodzone nieprawidłowości w jej budowie, które są powodem jej niedomykalności. Są to izolowane wady dotyczące samej zastawki. Mogą mieć związek z zaburzeniami genetycznymi w takich chorobach jak zespół Marfana, czy Ehlersa i Danlosa. W tych ostatnich występują nieprawidłowości w budowie włókien elastynowych i kolagenowych, co jest powodem rozwoju wady zastawki. W innym przypadku mogą to być choroby przewlekłe, które w wyniku swojego przebiegu doprowadzają do nieprawidłowości. Są to najczęściej schorzenia z zakresu reumatologii, do których zaliczają się na przykład zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, czy reumatoidalne zapalenie stawów. Z innych patologii, można tutaj również wspomnieć o takich przyczynach niedomykalności jak niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, zaawansowana miażdżyca, infekcyjne zapalenie wsierdzia, rozwarstwienie aorty, czy oddalone w czasie powikłania spowodowane kiłą.

Jakie objawy sugerują obecność niedomykalności zastawki aortalnej?

Wszystko zależy od tego, czy problem z pracą zastawki jest dolegliwością przewlekłą, czy raczej pojawia się jako stan ostry. W tym pierwszym przypadku, nawet przez kilka lat objawy mogą być znikome, lub w ogóle nie występować. Kiedy już pojawią się dolegliwości to jest to przede wszystkim uczucie ciągłego zmęczenia i osłabienia.

W sytuacji, gdy do niedomykalności dochodzi w sposób nagły, objawy są zdecydowanie bardziej wyraziste. Dochodzi tutaj do dużego spadku ciśnienia tętniczego, znacznego przyspieszenia akcji serca i nasilającego się uczucia duszności.

Z objawów jakie może wybadać lekarz, zwraca uwagę bardzo duża różnica pomiędzy ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym, na przykład 140/50 mmHg. W trakcie badania stetoskopem słyszalny może być również szmer nad sercem.

W jaki sposób zdiagnozować nieprawidłowość?

Tak jak we wszystkich wadach zastawkowych, tak również w tym przypadku, najważniejszą metodą pozwalającą rozpoznać problem ze stuprocentową pewnością jest badanie echokardiograficzne serca, czyli jego USG. Z dodatkowych badań, które również mogą okazać się przydatne w procesie diagnostycznym, należy wspomnieć o EKG, RTG klatki piersiowej, czy tomografii i rezonansie magnetycznym serca.

Jakie są dostępne metody leczenia i do kogo zgłosić się po pomoc?

Jeżeli objawy związane z niedomykalnością zastawki aortalnej nie są nasilone, a badanie USG potwierdza jej niewielki charakter, wówczas nie jest wymagane żadne leczenia.

W sytuacji, kiedy mamy do czynienia z ostrym stanem, postępowaniem ratującym życie jest leczenie operacyjne. Polega ono na wstawieniu protezy zastawkowej, lub naprawie własnej. Metodę tę wskazuje się również u niektórych pacjentów z przewlekłą, zaawansowaną wadą. W leczeniu farmakologicznym stosuje się głównie leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi.

Specjalistą, który zajmuje się leczeniem chorób związanych z sercem jest oczywiście kardiolog.  To on ustali najlepsze leczenie dla pacjenta. Oczywiście dużą rolę odgrywa w tej sytuacji również lekarz medycyny rodzinnej. We współpracy z kardiologiem, będzie on zajmował się leczeniem pacjenta, pomiędzy wizytami kontrolnymi u tego pierwszego.

W sytuacji, gdy pacjent znajdzie się w sytuacji wymagającej pilnej operacji, najprawdopodobniej trafi on pod opiekę kardiochirurga, lub rzadziej chirurga naczyniowego.

W celu uzyskania większej ilości informacji o problemie polecamy stronę internetową Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego w szczególności wytyczne dotyczące nabytych wad serca oraz Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego.