Otyłość – przyczyny, charakterystyka, leczenie

Otyłość jest chorobą cywilizacyjną, na którą cierpi coraz większy odsetek ludzi na całym świecie. Dowiedz się, co to jest otyłość, czym może być spowodowana, jakie są zdrowotne skutki otyłości, a także jak przebiega jej leczenie.

Co to jest otyłość?

Otyłość jest chorobą polegającą na nagromadzeniu się w ciele nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej. Stan ten niestety sprzyja pogorszeniu się zdrowia i może przyczynić się do rozwoju wielu chorób, takich jak m.in. choroby układu sercowo-naczyniowego, np. nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zawały serca, ale też cukrzyca, bezdech senny, udary. Otyłość może również skutkować cięższym przebiegiem infekcji, chorób zakaźnych czy chorób przewlekłych.

Otyłości nie należy mylić z nadwagą, która uważana jest za schorzenie prowadzące do otyłości. Stany te można odróżnić wyliczając wskaźnik BMI. W przypadku nadwagi wynosi o 25–29,9, natomiast o otyłości mówimy przy wartości BMI od 30 wzwyż.

O otyłości możemy mówić również w sytuacji, kiedy tkanka tłuszczowa stanowi co najmniej 25% masy ciała u mężczyzn i 30% u kobiet.

Rodzaje otyłości

Możemy wyróżnić różne rodzaje otyłości. W pierwszej kolejności skupmy się na rodzajach otyłości pod względem masy ciała, a konkretnie wartości wskaźnika BMI. Możemy wyróżnić tu:

• otyłość umiarkowaną (otyłość 1. stopnia) – wskaźnik BMI w przedziale 30–34,9;
• otyłość kliniczną (otyłość 2. stopnia) – BMI na poziomie 35–39,9;
• otyłość olbrzymią (otyłość 3. stopnia) – wskaźnik BMI na poziomie 40 i więcej.

Możemy wyróżnić też różne rodzaje otyłości, biorąc pod uwagę wywołujące ją przyczyny. W tym kontekście występują:

• otyłość pierwotna (prosta lub samoistna) – wywołują ją czynniki środowiskowe, np. zbyt duża kaloryczność posiłków, zbyt mała liczba posiłków;
• otyłość wtórna (objawowa) – jest efektem pracy hormonów wydzielania wewnętrznego, zwykle występuje jako skutek rozwijających się chorób.

Jakie są przyczyny otyłości?

Najczęstsze przyczyny otyłości to brak zbilansowania przyjmowanej wraz z pożywieniem energii oraz jej zużycia, czyli dostarczanie zbyt dużej ilości kalorii w obliczu niskiej aktywności fizycznej. Istotna jest nie tylko ilość spożywanego jedzenia, ale też jego jakość – zawartość dużej ilości węglowodanów czy tłuszczów nasyconych będzie sprzyjać przyrostowi tkanki tłuszczowej.

Jednakże nieprawidłowa dieta nie jest jedyną przyczyną otyłości. Choroba ta może bowiem rozwijać się wskutek uwarunkowania genetycznego czy występujących w organizmie schorzeń i nieprawidłowości, takich jak np.:

• zaburzenia funkcjonowania hormonów wydzielania wewnętrznego lub nieprawidłowa aktywność wydzielanych przez nie hormonów (np. nieprawidłowe stężenie hormonów regulujących apetyt, choroby tarczycy czy insulinooporność);
• nadmierna produkcja białek, które odpowiadają za syntezę triglicerydów;
• przyjmowanie leków, których skutkiem ubocznym jest przyrost masy ciała;
• uwarunkowania psychospołeczne, np. stres, który w przypadku niektórych osób wywołuje nadmierne łaknienie;
• nieprawidłowa dieta matki w czasie ciąży – może powodować np. niedożywienie płodu, wskutek czego po narodzinach przyswajalność energii jest nadmiernie wysoka i skutkuje odkładaniem się tkanki tłuszczowej.

Jak wygląda leczenie otyłości?

Leczenie otyłości powinno rozpocząć się od postawienia prawidłowej diagnozy jej przyczyn. Skuteczność leczenia zależy właśnie od rozpoznania przyczyn i wybrania właściwych metod. Podstawową metodą jest zachowawcze leczenie otyłości, czyli ustalenie diety i intensywności aktywności fizycznej. W tym celu pacjent powinien stosować się do zaleceń m.in. diabetologa, dietetyka czy ortopedy i fizjoterapeuty.

Trudniejsze przypadki wymagają leczenia farmakologicznego – podawane leki powinny być dobrane do rzeczywistych przyczyn otyłości. Skrajne przypadki mogą wymagać interwencji chirurgicznej.